Pomiędzy Chojnowem i Żabieńcem 19 maja 1863 roku doszło do krwawej potyczki1. Władysław Kononowicz, powstańczy dowódca właśnie w Żabieńcu przygotował zasadzkę na Rosjan. 18 maja w okolicach wsi Gołębiów (okolice Grójca) w 1863 stoczyły krwawą bitwę oddziały powstańcze dowodzone przez Władysława Grabowskiego z przeważającymi siłami wojsk carskich dowodzonych przez generała Meller-Zakomelskiego2. Oddział dowodzony przez Władysława Kononowicza po regularnej walce, w której zginęło wielu powstańców po wycofaniu się w kierunku Piaseczna postanowił właśnie w Żabieńcu odbić z rąk Rosjan 180 jeńców prowadzonych do warszawskiej cytadeli. Zaplanowana akcja jednak nie powiodła się i zginęło kolejnych 12 powstańców3.
Władysław Kononowicz urodził się w 1820, był pułkownikiem wojsk powstańczych w czasie powstania styczniowego. W armii rosyjskiej walczył na Kaukazie, gdzie dosłużył się stopnia majora. Był członkiem konspiracji w Armii Imperium Rosyjskiego, poprzedzającej wybuch powstania styczniowego. Po wzięciu dymisji z wojska został dowódcą oddziałów powstańczych w Ziemi Czerskiej. Zorganizował na prawym brzegu Pilicy (między Warką a Magnuszewem) oddział powstańczy z okolicznych mieszkańców działający w lasach, głównie Puszczy Stromeckiej, stoczył szereg potyczek z wojskiem rosyjskim. 25 marca 1863 pobił Rosjan pod Chynowem. 19 kwietnia rozbił pod Wąchockiem trzykrotnie silniejszą kolumnę rosyjską. 20 kwietnia zdobył na wrogu 180 karabinów. 4 maja rozbił Rosjan pod Magnuszewem, 14 maja stoczył zwycięską potyczkę pod Rozniszewem. Obozował na niedostępnej kępie rozniszewskiej (obecnie Anielin-Kępa) u ujścia Pilicy pod Rozniszewem, prowadził wypady na Warkę, Nowe Miasto nad Pilicą, Magnuszew, Ryczywół. Jego zwycięstwo z 14 maja spowodowało wyprawę odwetową 2 000 żołnierzy rosyjskich z Warszawy. Otoczony 2 czerwca 1863 r. pod Grabowską Wolą rozwiązał oddział, ale sam z eskortą został ujęty i odwieziony do Warki (razem z adiutantami Edmundem Nałęcz-Sadowskim i F. Łabędzkim). 4 czerwca 1863 r. wraz z nimi został rozstrzelany na wareckich błoniach4.
Oddział Kononowicza
Stanowiła go Partia powstańcza czyli nieregularny oddział powstańczy, oddział wojskowy złożony głównie z ochotników, prowadzący działania o charakterze partyzanckim. Cechowały je różnorodne rodzaje uzbrojeniem (m.in. drągi i kosy) oraz zmienne składy osobowe (od kilku do kilku tysięcy ludzi, zwykle jednak niewielkie oddziały, często się rozpraszające i łączące się z innymi w nową partię bądź przyłączające się do innego oddziału).
Oddział został sformowany na terenie dawnego województwa sandomierskiego, na prawym brzegu Pilicy (między Warką a Magnuszewem). Jego dowódcą był Władysław Kononowicz, były oficer carski. 25 marca 1863 pobił Rosjan pod Chynowem. Na początku kwietnia 1863 Kononowicz przybył z Puszczy Kozienickiej do lasów iłżeckich na wezwanie Dionizego Czachowskiego jako naczelnika wszystkich sił województwa sandomierskiego. Oddział liczył wówczas 546 żołnierzy.
19 kwietnia rozbił pod Wąchockiem trzykrotnie silniejszą kolumnę rosyjską. 20 kwietnia zdobył na wrogu 180 karabinów. 4 maja rozbił Rosjan pod Magnuszewem, 14 maja stoczył zwycięską potyczkę pod Rozniszewem. Obozował na niedostępnej kępie rozniszewskiej (obecnie Anielin-Kępa) u ujścia Pilicy pod Rozniszewem, prowadził wypady na Warkę, Nowe Miasto nad Pilicą, Magnuszew, Ryczywół. Jego zwycięstwo z 14 maja spowodowało wyprawę odwetową 2000 żołnierzy rosyjskich z Warszawy5.
W Lasach Chojnowskich istnieje wiele miejsc pamiętających te czasy praktycznie na każdym ze starych cmentarzy parafialnych istnieją powstańcze mogiły.
Kamil Korbik
3,942 total views, 1 views today
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.